POLSCY KOMPOZYTORZY EPOKI ROMANTYZMU: Henryk Wieniawski

Biografia

Skrzypek, kompozytor i pedagog. Urodzony 10 lipca 1835 w Lublinie, zmarł 31 marca 1880 w Moskwie.

Jego ojciec, Tadeusz, był znanym chirurgiem, matka, Regina z domu Wolff, bardzo dobrze grała na fortepianie. Dom Wieniawskich był prawdziwym lubelskim salonem. Odwiedzali go wybitni artyści, tu odbywały się koncerty, spotkania literackie i dyskusje. Zaważyło to nie tylko na późniejszej drodze życiowej Henryka Wieniawskiego, ale także dwóch jego braci, z których starszy, Julian (pseudonimem Jordan), został pisarzem i publicystą, natomiast młodszy, Józef, poświęcił się karierze pianistycznej.

Pierwszą nauczycielką Henryka była jego matka, potem zaś uczył się u Jana Hornziela, skrzypka Teatru Wielkiego w Warszawie i Stanisława Serwaczyńskiego, solisty i koncertmistrza Opery Budapeszteńskiej. W 1843, mając osiem lat, wyjechał do Paryża, gdzie studiował pod kierunkiem Lamberta-Josepha Massarta w Konserwatorium Paryskim. Konserwatorium ukończył jako 11-letni chłopiec w 1846 z I nagrodą i złotym medalem. Po studiach kontynuował przez 2 lata naukę u Massarta. Później - przez 2 miesiące - koncertował w Petersburgu, w krajach nadbałtyckich i Warszawie. W 1849 udał się ponownie do Paryża do Konserwatorium, gdzie w klasie Hipolita Colleta podjął studia kompozycji, które ukończył z wyróżnieniem w następnym roku.

W 1850 rozpoczął, wraz z bratem Józefem, działalność koncertową, występując początkowo we wszystkich większych miastach carskiego imperium, następnie w wielu krajach europejskich, wszędzie wzbudzając nieopisany entuzjazm. Współpracę z bratem zakończył w 1855. Po wielu dalszych sukcesach (w Paryżu, Brukseli, Dreźnie, Londynie) przyjął w 1860 funkcję pierwszego skrzypka dworu carskiego i solisty Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego. Równocześnie uczył gry na skrzypcach w tzw. klasach muzycznych Towarzystwa, przekształconych w 1862 w konserwatorium. Tu swoją kilkuletnią owocną działalnością pedagogiczną stworzył zalążek petersburskiej szkoły skrzypcowej, rozwiniętej przez Leopolda Auera we wspaniałą szkołę rosyjską. Każdego roku przez 3-4 miesiące koncertował w innych krajach Europy, głównie modnych kurortach.

W 1872, po 12 latach opuścił Rosję i udał się z Antonem Rubinsteinem na wielkie tournée koncertowe po Stanach Zjednoczonych. W ciągu 8 miesięcy artyści dali 215 koncertów. Wieniawski pozostał w Ameryce do 1874, koncertując ze słynną śpiewaczką Pauliną Luccą. Po powrocie do Europy w 1874 podjął pracę pedagogiczną w konserwatorium w Brukseli, jako następca chorego Henriego Vieuxtempsa i kontynuował ją do września 1877 (wśród jego prywatnych uczniów był Eugène Ysaÿe). Wskutek nasilających się dolegliwości serca i nadmiernej otyłości w ostatnich latach życia koncertował na siedząco. Zmarł w Moskwie, w domu Nadieżdy von Meck. Pochowany został w Warszawie. W manifestacyjnym pogrzebie uczestniczyło 40 tysięcy osób.

Od 1935 odbywa się co 5 lat (z wyjątkiem okresu okupacji) Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego - w 1935 w Warszawie, zaś od 1952 w Poznaniu.

Zobacz "więcej informacji" na temat "Koncertów skrzypcowych" Henryka Wieniawskiego.

Ważniejsze kompozycje:

    * "Grand caprice fantastique sur un thème original" op. 1 (1847)
    * "Wariacje na temat własnego mazurka" (ok. 1847)
    * "Aria z wariacjami E-dur" (przed 1848)
    * "Fantazja i wariacje E-dur" (1848)
    * "Nocturne pour violon seul" (1848)
    * "Romance" (ok. 1848)
    * "Rondo alla polacca e-moll" (1848)
    * "Allegro de sonate, presto pour violon et piano concertant" op. 2 (1848?)
    * "Duo concertant na temat z opery 'Łucja z Lammermooru' Donizettiego" (ok. 1850)
    * "Duo concertant na temat hymnu rosyjskiego A. Lwowa" (ok. 1850)
    * "Duo concertant na temat rosyjskiej melodii ludowej" (ok. 1850)
    * "Fantazja na temat z opery 'Prorok' Meyerbeera" (ok. 1850)
    * "Mazur wiejski" (ok. 1850)
    * "Fantazja na temat z opery 'Ryszard Lwie Serce' Grétry'ego" (ok. 1851)
    * "Duet na tematy finlandzkich pieśni" (ok. 1851)
    * "Dwa mazurki" (1851)
    * "Marsz" (1851)
    * "Wariacje na temat hymnu rosyjskiego" (ok. 1851)
    * "Wariacje na temat 'Jechał Kozak zza Dunaju'" (ok. 1851)
    * "Première polonaise de concert D-dur" op. 4 (ok. 1852)
    * "Adagio élégiaque A-dur" op. 5 (ok. 1852)
    * "Souvenir de Moscou, deux romances russes" op. 6 (ok. 1852)
    * "Capriccio-Valse E-dur" op. 7 (1852)
    * "Grand duo polonais pour violon et piano concertant" op. 8 (ok. 1852)
    * "Romance sans paroles et Rondo élégant" op. 9 (ok. 1852)
    * "Premier grand concerto fis-moll" op. 14 (1852)
    * "Le Carnaval russe, improvisations et variations humoresques" op. 11 (ok. 1853)
    * "Deux mazourkas de salon: La champêtre" (1850?) et "Chanson polonaise" op. 12 (1853)
    * "Fantaisie pastorale" op. 13 (ok. 1853)
    * "Kujawiak a-moll" (1853)
    * "Wariacje na temat hymnu austriackiego" (1853)
    * "Souvenir de Posen, mazurek d-moll" op. 3 (1854)
    * "L'école moderne, etudes-caprices pour le violon seul" op. 10 (1854)
    * "Thème original varié" op. 15 (1854)
    * "Rozumiem", pieśń na głos z fortepianem (1854)
    * "Souvenir de Lublin", polka koncertowa (ok. 1855)
    * "Fantazja na temat z opery 'Lunatyczka' Belliniego" (ok. 1855)
    * "Scherzo-tarantelle g-moll" op. 16 (1855)
    * "Légende" op. 17 (ok. 1860)
    * "Deux mazourkas caractéristiques: Obertass et le Ménétrier" op. 19 (1860?)
    * "Etudes-Caprices na dwoje skrzypiec" op. 18 (1862)
    * "Fantaisie orientale a-moll" op. 24 (1862?)
    * "Fantaisie brillante sur 'Faust' opéra de Charles Gounod" op. 20 (ok. 1865)
    * "Polonaise brillante A-dur" op. 21 (ok. 1870)
    * "Wspomnienie z San Francisco" (ok. 1874)
    * "Deuxième grand concerto d-moll" op. 22
    * "Gigue e-moll" op. 23
    * "Kujawiak C-dur"
    * "Polonaise triomphale"
    * "Rêverie fis-moll na altówkę i fortepian"

Opracowanie: Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, luty 2004.

Galeria